Hệ thống Bullet Journal (BuJo) đại diện cho “phần kỹ thuật” của phương pháp này—nền tảng vững chắc để biến triết lý sống chủ đích thành hành động cụ thể hàng ngày. Nó không phải là một công cụ cố định với các trang in sẵn, mà là một hệ thống mô-đun có cấu trúc linh hoạt, thích ứng với nhịp sống và nhu cầu thay đổi của bạn.
Chương này sẽ giải đáp 3 câu hỏi quan trọng nhất khi bắt đầu thực hành ghi chép Bullet Journal:
- Ghi cái gì? Chúng ta sẽ ghi chép nội dung gì vào sổ BuJo?
- Ghi thế nào? Cách ghi chép, ký hiệu thông tin như thế nào?
- Tổ chức ra sao? Nội dung, thông tin trên sổ BuJo được tổ chức, sắp xếp và liên kết với nhau như thế nào?
Có thể hình dung hệ thống BuJo như các mảnh ghép Lego—mỗi thành phần (được gọi là Collections – Bộ sưu tập) đều có chức năng cụ thể và có thể được kết hợp tùy ý để tạo ra một công cụ tổ chức toàn diện. Một sinh viên có thể sử dụng BuJo để theo dõi bài tập và lịch thi, trong khi một nhà quản lý dự án có thể dùng nó để điều phối nhiều deadline và cuộc họp. Cả hai đều sử dụng cùng một hệ thống nền tảng, nhưng tùy chỉnh theo cách phù hợp với cuộc sống của mình.
I. NỘI DUNG GÌ SẼ ĐƯỢC ĐƯA VÀO SỔ BUJO?
Bullet Journal được thiết kế để trở thành “nguồn sự thật duy nhất” (single source of truth) cho mọi suy nghĩ và thông tin của bạn. Thay vì phải nhớ “tôi ghi điều đó ở đâu nhỉ?”—trong app ghi chú trên điện thoại, trên mảnh giấy nhớ dán tủ lạnh, hay trong email nháp—BuJo tập trung tất cả vào một nơi. Nó kết hợp các chức năng của sổ kế hoạch, nhật ký, danh sách công việc và sổ phác thảo trong cùng một cuốn sổ.
Ba mục nội dung chính trên sổ BuJo
Nội dung cơ bản được ghi lại trong BuJo bao gồm ba loại mục, được phân loại thông qua kỹ thuật Ghi chép nhanh (Rapid Logging):
1. Tasks (Công việc/Nhiệm vụ): Những điều cần làm hoặc đã hoàn thành.
- Ví dụ: “Gửi email cho khách hàng về dự án Q3”, “Mua quà sinh nhật cho mẹ”, “Hoàn thành bài tập lập trình”
2. Events (Sự kiện): Những mục liên quan đến trải nghiệm, có thể được lên lịch trước (như cuộc hẹn, sinh nhật) hoặc ghi lại sau khi chúng xảy ra.
- Ví dụ lên lịch trước: “Cuộc họp với đội ngũ lúc 10h”, “Sinh nhật An – 15/11”
- Ví dụ ghi lại sau: “Gặp gỡ bất ngờ với thầy cũ ở quán cà phê”, “Công ty thông báo tăng lương”
3. Notes (Ghi chú/Ý kiến): Thông tin bạn không muốn quên, bao gồm các sự thật, ý tưởng, quan sát hoặc ghi chú từ cuộc họp/bài giảng.
- Ví dụ: “Cuốn sách ‘Sapiens’ được Minh giới thiệu”, “Ý tưởng: viết blog về trải nghiệm du lịch solo”, “Ghi chú cuộc họp: Dự án cần tăng ngân sách marketing 20%”
Các loại nội dung khác trong sổ BuJo
Bên cạnh ba loại mục cơ bản, BuJo là nơi lưu trữ mọi khía cạnh của cuộc sống:
Lập kế hoạch và Lịch trình: Từ tầm nhìn dài hạn trong Future Log (Nhật ký Tương lai) đến kế hoạch tháng trong Monthly Log, lịch tuần trong Weekly Log (nếu cần), và danh sách công việc chi tiết trong Daily Log (Nhật ký Ngày).
Mục tiêu và Phát triển cá nhân: Theo dõi thói quen (Habit Trackers) giúp bạn duy trì những hành vi tích cực như tập thể dục mỗi sáng hay đọc sách 30 phút mỗi ngày. Nhật ký biết ơn (Gratitude Logs) ghi lại những điều nhỏ bé đáng trân trọng. Danh sách sách muốn đọc, mục tiêu tài chính, hoặc các kế hoạch học tập dài hạn đều có thể tìm thấy chỗ đứng trong BuJo.
Công việc và Học tập: Ghi chú cuộc họp với những điểm chính và hành động tiếp theo, bảng điều khiển dự án (Project Dashboards) theo dõi tiến độ từng giai đoạn, lịch học kỳ với các deadline quan trọng, hoặc theo dõi điểm số của từng môn học.
Một điều quan trọng: BuJo không yêu cầu bạn phải sử dụng tất cả các tính năng này. Bạn bắt đầu với cơ bản—Index, một số trang Future Log, và Daily Log—rồi dần thêm vào những gì bạn thực sự cần. Đây là công cụ phục vụ bạn, không phải ngược lại.
II. KỸ THUẬT GHI CHÉP VÀ KÝ HIỆU TRÊN SỔ BUJO (RAPID LOGGING)
Rapid Logging (Ghi chép nhanh) là “ngôn ngữ” của Bullet Journal—một hệ thống ký hiệu ngắn gọn giúp bạn nhanh chóng nắm bắt, phân loại và ưu tiên suy nghĩ mà không bị gián đoạn dòng chảy tự nhiên của cuộc sống.
Hãy tưởng tượng bạn đang trong một cuộc họp quan trọng. Sếp vừa giao ba nhiệm vụ mới, một đồng nghiệp chia sẻ một ý tưởng hay, và bạn nhận ra mình phải đặt lịch gặp nha sĩ. Thay vì phải chuyển đổi giữa các app khác nhau hoặc viết dài dòng, Rapid Logging cho phép bạn ghi lại tất cả chỉ trong vài giây với các ký hiệu đơn giản.
1. Kỹ thuật ghi chép
Ngắn gọn và Khách quan: Mỗi mục được ghi lại dưới dạng Bullets (gạch đầu dòng) là các câu ngắn, khách quan, tránh viết câu dài hoặc quá nhiều chi tiết cảm xúc. Thay vì viết “Tôi cần phải nhớ gửi email cho khách hàng về báo cáo tháng 3 vì nó đã trễ hạn 2 ngày rồi”, bạn chỉ cần: “• Gửi báo cáo T3 cho khách hàng”.
Việc cố gắng tóm gọn thông tin thành các câu ngắn buộc chúng ta phải chắt lọc những gì có giá trị nhất. Đây chính là một hình thức luyện tập tư duy phản tư ngay trong lúc ghi chép—bạn tự hỏi: “Điều gì thực sự quan trọng ở đây?”
Topics và Pagination: Mỗi trang (hoặc nhóm trang) phải có một Topic (Chủ đề/Tiêu đề) rõ ràng để mô tả nội dung và một Page Number (Số trang) để dễ dàng định vị nội dung sau này qua Mục lục (Index). Ví dụ, trang 23 có thể mang tiêu đề “Dự án Website – Giai đoạn 1” hoặc “Kế hoạch du lịch Đà Lạt tháng 12”.
2. Hệ thống Ký hiệu (Bullets và Signifiers)
Hệ thống ký hiệu của BuJo được thiết kế để trực quan và dễ nhớ. Bạn không cần phải học thuộc lòng—sau vài ngày sử dụng, chúng sẽ trở thành thói quen tự nhiên.
Bullets cơ bản (Loại mục):
| Ký hiệu | Tên gọi | Chức năng | Ví dụ sử dụng |
|---|---|---|---|
| • | Task (Việc cần làm) | Một mục có thể hành động được | • Gọi điện cho bác sĩ |
| ○ | Event (Sự kiện) | Các mục liên quan đến trải nghiệm | ○ Họp team 14h |
| – | Note (Ghi chú) | Thông tin không hành động được | – Sếp nhấn mạnh về deadline cuối tháng |
Trạng thái của Task:
| Ký hiệu | Tên gọi | Ý nghĩa | Khi nào sử dụng |
|---|---|---|---|
| X | Completed (Hoàn thành) | Vẽ chữ X qua dấu chấm | Bạn đã hoàn thành việc đó |
| > | Migrated (Di chuyển) | Việc được chuyển sang ngày/tháng khác | Cuối tháng, việc chưa xong chuyển sang tháng mới |
| < | Scheduled (Lên lịch) | Việc đã ghi vào Future Log | Việc có deadline cụ thể trong tương lai xa |
| / | Irrelevant (Không cần thiết) | Việc không còn quan trọng | Bạn nhận ra việc đó không còn cần thiết nữa |
Signifiers (Ký hiệu nhấn mạnh):
Signifiers được đặt trước bullet để thêm ngữ cảnh hoặc mức độ ưu tiên:
| Ký hiệu | Tên gọi | Chức năng | Lưu ý |
|---|---|---|---|
| * | Priority (Ưu tiên) | Đánh dấu nhiệm vụ quan trọng | Dùng tiết kiệm—nếu mọi việc đều quan trọng thì không gì là quan trọng |
| ! | Inspiration (Cảm hứng) | Đánh dấu ý tưởng hay, câu trích dẫn | Thường dùng cho Notes có giá trị đặc biệt |
| ^ | Started (Đã bắt đầu) | Nhiệm vụ đang thực hiện | Tùy chọn, hữu ích cho dự án lớn |
| + | Long-form | Note cần viết dài, chi tiết | Khi bạn muốn viết nhật ký sâu hơn |
Ví dụ thực tế một ngày trong Daily Log:
Thứ Hai, 15/11
• Hoàn thành báo cáo Q3
* • Gửi email khách hàng trước 3h chiều
○ Họp team marketing - 10h
– Ý tưởng mới: tạo video tutorial cho sản phẩm
! – "Productivity isn't about doing more, it's about doing what matters" - đọc sáng nay
• Mua quà sinh nhật mẹ
^ • Bắt đầu học Figma cho dự án thiết kế
Sau một ngày:
Thứ Hai, 15/11
X Hoàn thành báo cáo Q3
* X Gửi email khách hàng trước 3h chiều
○ Họp team marketing - 10h
– Ý tưởng mới: tạo video tutorial cho sản phẩm
! – "Productivity isn't about doing more, it's about doing what matters"
> • Mua quà sinh nhật mẹ [chuyển sang ngày mai]
^ • Bắt đầu học Figma cho dự án thiết kế
Rapid Logging không chỉ giúp bạn ghi chép nhanh—nó còn tạo ra một bản ghi trực quan về những gì đã xảy ra trong ngày. Chỉ cần liếc nhìn, bạn biết ngay mình đã hoàn thành bao nhiêu việc (các dấu X), việc nào cần chuyển sang ngày khác (dấu >), và thông tin nào quan trọng cần lưu ý (dấu ! hoặc *).
III. CÁCH TỔ CHỨC CÁC NHÓM THÔNG TIN (COLLECTIONS)
Collections (Bộ sưu tập) là các khối xây dựng mô-đun của BuJo—những “phòng” khác nhau trong “ngôi nhà” thông tin của bạn. Mỗi Collection có mục đích riêng, có thể được tùy chỉnh, tái sử dụng và thay thế cho nhau tùy theo nhu cầu.
1. Các Collections Cốt lõi (Core Collections)
Đây là nền tảng cấu trúc của hệ thống BuJo—bốn thành phần mà hầu hết người dùng sẽ cần:
The Index (Mục lục)
Chức năng: Hoạt động như mục lục và chỉ mục kết hợp, giúp định vị mọi nội dung trong sổ bằng cách liệt kê Topics và Pagination (số trang).
Vị trí và cấu trúc: Thường nằm ở 2-4 trang đầu tiên của sổ. Bạn để trống những trang này khi bắt đầu, sau đó điền dần khi tạo các Collections mới.
Cách sử dụng: Mỗi khi bạn tạo một Collection mới hoặc bắt đầu một chủ đề mới, bạn ghi chủ đề và số trang tương ứng vào Index.
Ví dụ Index:
Future Log ..................... 5-6
Tháng 11/2024 .................. 7-8
Dự án Website Công ty .......... 9-11
Danh sách Đọc 2024 ............. 12
Habit Tracker Tháng 11 ......... 13
Tháng 12/2024 .................. 25-26
Kế hoạch Du lịch Đà Lạt ........ 27-29
Index biến cuốn sổ của bạn thành một hệ thống có thể tìm kiếm được. Thay vì lật từng trang để tìm “Ghi chú cuộc họp dự án tuần trước”, bạn chỉ cần mở Index và biết ngay nó ở trang nào.
The Future Log (Nhật ký Tương lai)
Chức năng: Lưu trữ các sự kiện và nhiệm vụ có ngày cụ thể, nhưng nằm ngoài tháng hiện tại—những thứ bạn cần nhớ nhưng chưa cần hành động ngay.
Vị trí và cấu trúc: Thường nằm ngay sau Index, được chia thành các ô hoặc phần cho 6 tháng tới (hoặc cả năm nếu bạn muốn).
Cách sử dụng: Khi ai đó nói “Nhớ gửi báo cáo cho tôi vào tháng 3 nhé”, hoặc bạn biết sinh nhật bạn thân là tháng 5, bạn ghi vào Future Log. Đầu mỗi tháng mới, bạn xem lại Future Log và chuyển các mục liên quan vào Monthly Log của tháng đó.
Ví dụ Future Log (bố cục 6 tháng):
┌─────────────────┬─────────────────┐
│ Tháng 11 │ Tháng 12 │
│ │ │
│ • 15: Deadline │ ○ 20: Du lịch │
│ báo cáo Q3 │ Đà Lạt │
│ ○ 23: Sinh nhật │ • Tổng kết năm │
│ An │ ○ 31: Giao thừa │
├─────────────────┼─────────────────┤
│ Tháng 1/2025 │ Tháng 2/2025 │
│ │ │
│ • Đăng ký khóa │ ○ 14: Valentine │
│ học online │ │
│ ○ Tết Nguyên Đán│ │
└─────────────────┴─────────────────┘
Future Log giúp bạn thoát khỏi lo lắng về việc “quên mất deadline” vì bạn biết mọi thứ đã được ghi lại an toàn ở một nơi.
The Monthly Log (Nhật ký Tháng)
Chức năng: Cung cấp cái nhìn tổng quan về thời gian và nhiệm vụ trong tháng hiện tại, giúp bạn phản tư về tháng vừa qua và chuẩn bị cho tháng mới trước khi đi sâu vào các ngày cụ thể.
Vị trí và cấu trúc: Thiết lập trên một trang đôi (spread) vào đầu mỗi tháng mới:
- Trang trái – Calendar Page (Trang Lịch): Liệt kê các ngày trong tháng kèm thứ, dùng để ghi các sự kiện đã lên lịch hoặc đã xảy ra.
- Trang phải – Task Page (Trang Nhiệm vụ): Danh sách các nhiệm vụ và mục tiêu muốn hoàn thành trong tháng—một cuộc “kiểm kê tinh thần” hàng tháng.
Ví dụ Monthly Log:
┌─── Tháng 11/2024 ────────┬─── Nhiệm vụ Tháng 11 ───┐
│ │ │
│ 1 Th 6 │ • Hoàn thành dự án web │
│ 2 Th 7 │ • Đọc xong 2 cuốn sách │
│ 3 CN ○ Sinh nhật chị │ • Tập gym ít nhất 12 lần│
│ 4 Th 2 │ • Chuẩn bị bài thuyết │
│ 5 Th 3 ○ Họp team 10h │ trình cuối tháng │
│ ... │ • Sắp xếp lại tủ sách │
│ 15 Th 2 ○ Deadline báo cáo│ – Mục tiêu: Tiết kiệm │
│ ... │ 5 triệu trong tháng │
│ 23 Th 7 ○ Sinh nhật An │ │
│ 30 Th 7 │ │
└───────────────────────────┴─────────────────────────┘
Đầu mỗi tháng, bạn dành 10-15 phút để:
- Xem lại Future Log, chuyển các mục của tháng này vào Monthly Log
- Xem lại Monthly Log tháng trước, di chuyển (migrate) các Task chưa hoàn thành
- Suy nghĩ về mục tiêu và ưu tiên của tháng mới
Monthly Log là nơi bạn “lên máy bay” để nhìn toàn cảnh tháng của mình, thay vì chỉ chìm đắm trong chi tiết hàng ngày.
The Daily Log (Nhật ký Ngày)
Chức năng: Là “con ngựa thồ” của hệ thống, được thiết kế để ghi chép nhanh (Rapid Logging) tất cả suy nghĩ, công việc và sự kiện hàng ngày theo thời gian thực.
Vị trí và cấu trúc: Không được thiết lập trước. Mỗi sáng (hoặc khi cần), bạn lật sang trang trống tiếp theo, ghi ngày hiện tại làm Topic, và bắt đầu sử dụng Rapid Logging.
Cách sử dụng: Daily Log là nơi mọi thứ bắt đầu mỗi ngày. Bạn có thể:
- Bắt đầu ngày bằng cách liệt kê các Tasks từ Monthly Log hoặc mục tiêu của ngày
- Ghi chép mọi thứ xảy ra trong ngày: cuộc họp, ý tưởng đột ngột, điều cần làm
- Kết thúc ngày bằng cách đánh dấu hoàn thành, di chuyển, hoặc loại bỏ các Tasks
Ví dụ Daily Log:
Thứ Ba, 16/11
• Trả lời email khách hàng
* • Hoàn thành slide thuyết trình (deadline 5h chiều)
○ Họp với đội thiết kế - 2h
• Đặt lịch nha sĩ
– Ghi chú họp: Team cần thêm 2 designer cho dự án Q4
! – Ý tưởng: Tạo chuỗi workshop nội bộ về UX design
• Gọi điện cho mẹ
○ Bữa tối với đồng nghiệp - Nhà hàng Phố 7h
– Nhớ mang theo hợp đồng cần ký
Điều tuyệt vời về Daily Log là tính linh hoạt. Một số ngày bạn có thể chỉ ghi 5-6 dòng, ngày khác có thể lên đến 2 trang đầy. Không có quy tắc cứng nhắc—bạn chỉ cần ghi những gì quan trọng với ngày hôm đó.
2. Migration (Di chuyển): Cơ chế lọc bỏ phiền nhiễu
Migration là một trong những khái niệm mạnh mẽ nhất của Bullet Journal—nó biến việc “chưa hoàn thành công việc” từ cảm giác thất bại thành cơ hội phản tư.
Migration là gì? Đó là quá trình xem xét và chuyển các Tasks chưa hoàn thành từ Logs cũ (thường là cuối tháng) sang Logs mới hoặc Collections khác.
Mục đích: Quá trình viết lại bằng tay này đòi hỏi sự nỗ lực nhỏ, buộc người dùng phải dừng lại và cân nhắc có chủ đích tầm quan trọng của từng mục. Mỗi khi bạn viết lại một Task, bạn tự hỏi: “Việc này có thực sự quan trọng không?” Nếu một nhiệm vụ không đáng để mất vài giây viết lại, có lẽ nó không quan trọng—và nên được loại bỏ.
Quá trình Migration thực tế:
Cuối tháng 11, bạn mở Monthly Log và thấy:
• Hoàn thành dự án web → X (đã xong)
• Đọc xong 2 cuốn sách → chỉ đọc được 1 cuốn
• Tập gym ít nhất 12 lần → / (thực tế chỉ đi 6 lần)
• Chuẩn bị bài thuyết trình → > (chuyển sang tháng 12)
• Sắp xếp lại tủ sách → / (nhận ra không cần thiết)
Khi tạo Monthly Log cho tháng 12, bạn quyết định:
- “Đọc xong 2 cuốn sách” → Viết lại trong tháng 12 (dấu > ở tháng 11)
- “Chuẩn bị bài thuyết trình” → Di chuyển sang tháng 12 (dấu >)
- “Tập gym 12 lần” → Gạch bỏ (dấu /) vì mục tiêu không thực tế, đặt mục tiêu mới là 8 lần
- “Sắp xếp tủ sách” → Gạch bỏ hoàn toàn vì không quan trọng
Lợi ích của Migration:
- Lọc bỏ phiền nhiễu: Những nhiệm vụ bạn liên tục di chuyển qua nhiều tháng mà không hoàn thành là dấu hiệu chúng không thực sự quan trọng.
- Phản tư có chủ đích: Migration buộc bạn phải đánh giá lại ưu tiên. Có thể một nhiệm vụ quan trọng 3 tháng trước giờ đã lỗi thời.
- Tránh danh sách công việc tồn đọng: Thay vì kéo theo một danh sách 50 việc chưa làm (khiến bạn choáng ngợp), Migration giúp danh sách luôn gọn gàng và khả thi.
- Học hỏi về bản thân: Nếu bạn liên tục gạch bỏ cùng một loại nhiệm vụ (ví dụ: “Tập yoga”), có thể đó không phải mục tiêu thực sự của bạn.
Một người dùng BuJo từng chia sẻ: “Tôi đã di chuyển nhiệm vụ ‘Học tiếng Pháp’ qua 4 tháng liên tiếp. Đến tháng thứ 5, tôi nhận ra mình không thực sự muốn học tiếng Pháp—đó chỉ là điều tôi nghĩ mình nên làm. Tôi đã gạch bỏ nó và cảm thấy như gỡ bỏ một gánh nặng.”
3. Custom Collections (Bộ sưu tập Tùy chỉnh)
Sau khi thành thạo bốn Core Collections, bạn có thể bắt đầu tạo Custom Collections—những công cụ được thiết kế riêng cho nhu cầu và sở thích cá nhân.
Nguyên tắc thiết kế: Custom Collections phải phục vụ một mục đích rõ ràng và mang lại giá trị cho cuộc sống của bạn. Đừng tạo một Habit Tracker chỉ vì nó “trông đẹp” trên Instagram—hãy tạo nó vì bạn thực sự muốn theo dõi và cải thiện một thói quen.
**Các ví dụ Custom Collections phổ biến
1. Reading List (Danh sách Đọc)
Một trang đơn giản liệt kê các cuốn sách bạn muốn đọc, đang đọc, hoặc đã đọc xong.
Ví dụ cấu trúc:
┌─── DANH SÁCH ĐỌC 2024 ───────────────┐
│ │
│ ĐANG ĐỌC: │
│ • Atomic Habits - James Clear │
│ • Sapiens - Yuval Noah Harari │
│ │
│ MUỐN ĐỌC: │
│ • Thinking, Fast and Slow │
│ • The Design of Everyday Things │
│ • Nhà Giả Kim │
│ │
│ ĐÃ ĐỌC XONG: │
│ X Deep Work - Cal Newport (9/10) │
│ X Đắc Nhân Tâm (8/10) │
│ X The Lean Startup (7/10) │
└───────────────────────────────────────┘
Bạn có thể nâng cấp bằng cách thêm đánh giá cá nhân, ngày đọc xong, hoặc những insight quan trọng từ mỗi cuốn.
2. Habit Tracker (Theo dõi Thói quen)
Một lưới ô vuông giúp bạn theo dõi trực quan các thói quen hàng ngày. Mỗi ô đại diện cho một ngày—bạn tô màu hoặc đánh dấu khi hoàn thành.
Ví dụ Habit Tracker tháng 11:
┌─── HABIT TRACKER - THÁNG 11 ─────────┐
│ │
│ Thói quen 1 2 3 4 5 6 7...31 │
│ Tập thể dục ■ ■ □ ■ ■ □ ■ │
│ Đọc sách 30' ■ □ ■ ■ ■ ■ ■ │
│ Thiền định □ ■ ■ □ ■ ■ ■ │
│ Uống đủ nước ■ ■ ■ ■ □ ■ ■ │
│ Ngủ trước 11h ■ □ ■ ■ ■ □ ■ │
│ │
│ ■ = Hoàn thành □ = Chưa làm │
└───────────────────────────────────────┘
Sức mạnh của Habit Tracker nằm ở tính trực quan—bạn có thể nhìn thấy “chuỗi” (streak) các ngày liên tiếp và cảm thấy có động lực duy trì. Khi thấy mình đã tập gym 10 ngày liên tiếp, bạn sẽ không muốn phá vỡ chuỗi đó.
3. Project Dashboard (Bảng điều khiển Dự án)
Dành cho các dự án lớn cần theo dõi nhiều khía cạnh. Một Project Dashboard có thể bao gồm: mục tiêu dự án, timeline, danh sách công việc chính, deadline quan trọng, và ghi chú liên quan.
Ví dụ Project Dashboard:
┌─── DỰ ÁN: WEBSITE CÔNG TY MỚI ───────┐
│ │
│ MỤC TIÊU: Ra mắt website vào 15/12 │
│ │
│ TIMELINE: │
│ ■■■■■■□□□□ (60% hoàn thành) │
│ │
│ CÁC GIAI ĐOẠN: │
│ X Giai đoạn 1: Nghiên cứu (1-15/10) │
│ ^ Giai đoạn 2: Thiết kế (16/10-5/11) │
│ • Giai đoạn 3: Phát triển (6-30/11) │
│ • Giai đoạn 4: Testing (1-10/12) │
│ • Giai đoạn 5: Ra mắt (15/12) │
│ │
│ CÔNG VIỆC QUAN TRỌNG: │
│ X Hoàn thành wireframe │
│ * • Review thiết kế UI (Deadline 8/11)│
│ • Setup backend database │
│ • Viết nội dung cho 10 trang chính │
│ │
│ GHI CHÚ: │
│ – Team cần thêm 1 developer │
│ – Khách hàng yêu cầu thêm blog │
│ – Cân nhắc SEO optimization │
└───────────────────────────────────────┘
Project Dashboard giúp bạn có cái nhìn toàn diện về dự án mà không bị rải rác giữa các công cụ khác nhau.
4. Gratitude Log (Nhật ký Biết ơn)
Một Collection đơn giản nhưng mạnh mẽ—mỗi ngày (hoặc tuần) bạn ghi lại 1-3 điều mình biết ơn.
Ví dụ:
┌─── NHẬT KÝ BIẾT ƠN - THÁNG 11 ───────┐
│ │
│ 1/11: Thời tiết đẹp, đi dạo công viên│
│ với gia đình │
│ │
│ 3/11: Nhận được phản hồi tích cực từ │
│ khách hàng về dự án │
│ │
│ 5/11: Bạn thân gọi điện hỏi thăm │
│ khi biết tôi căng thẳng công việc│
│ │
│ 7/11: Học được kỹ năng mới trong │
│ khóa học online │
└───────────────────────────────────────┘
Nghiên cứu tâm lý học cho thấy việc thực hành biết ơn thường xuyên có thể cải thiện sức khỏe tinh thần và tăng cảm giác hạnh phúc.
5. To-Don’t List (Danh sách Không làm)
Một ý tưởng độc đáo—thay vì liệt kê những việc cần làm, bạn liệt kê những gì không nên làm. Đây là cách mạnh mẽ để thiết lập ranh giới và loại bỏ thói quen xấu.
Ví dụ:
┌─── DANH SÁCH KHÔNG LÀM ──────────────┐
│ │
│ ✗ Không lướt mạng xã hội trước khi ngủ│
│ ✗ Không nhận thêm dự án khi đã quá tải│
│ ✗ Không so sánh bản thân với người khác│
│ ✗ Không kiểm tra email sau 6h chiều │
│ ✗ Không nói "có" ngay lập tức— │
│ cho bản thân thời gian suy nghĩ │
│ ✗ Không làm việc vào cuối tuần trừ │
│ khi thực sự cấp thiết │
└───────────────────────────────────────┘
6. Brainstorming Pages (Trang Lên ý tưởng)
Một không gian tự do để bạn ghi chép ý tưởng sáng tạo, mind map, hoặc suy nghĩ không có cấu trúc. Không cần gạch đầu dòng hay ký hiệu—chỉ cần để tâm trí tự do chảy.
7. Health & Fitness Tracker
Theo dõi các chỉ số sức khỏe: cân nặng, số bước đi, calories, hoặc cảm giác năng lượng mỗi ngày. Có thể kết hợp biểu đồ đơn giản để thấy xu hướng.
8. Meal Planning (Kế hoạch Bữa ăn)
Lập kế hoạch bữa ăn hàng tuần, danh sách mua sắm, hoặc ghi lại công thức nấu ăn yêu thích.
Nguyên tắc vàng khi tạo Custom Collections:
- Bắt đầu đơn giản: Không cần phải tạo nên tác phẩm nghệ thuật. Một bảng đơn giản với bút đen vẫn hiệu quả.
- Kiểm nghiệm trước khi đầu tư: Thử nghiệm một Collection trong 1-2 tuần trước khi tạo phiên bản cầu kỳ. Nếu bạn không sử dụng nó, đừng lãng phí thời gian làm đẹp.
- Hỏi “Tại sao?”: Mỗi Collection phải trả lời được câu hỏi “Điều này giúp tôi sống chủ đích hơn như thế nào?”
- Chấp nhận bỏ qua: Nếu một Collection không còn phục vụ bạn, hãy dừng sử dụng. BuJo không phải về hoàn hảo—mà là về sự phù hợp.
4. Dedicated Index (Mục lục Chuyên biệt)
Đối với các lĩnh vực chiếm nhiều không gian trong BuJo—như công việc, học tập, hoặc một dự án lớn—bạn có thể tạo một Dedicated Index riêng biệt.
Cách thức hoạt động: Thay vì ghi tất cả mọi chủ đề vào Index chính, bạn tạo một trang Index riêng cho một lĩnh vực cụ thể.
Ví dụ: Bạn là sinh viên và có rất nhiều ghi chú học tập:
┌─── INDEX CHÍNH ──────────────────────┐
│ │
│ Future Log .................... 5-6 │
│ Tháng 11/2024 ................. 7-8 │
│ → INDEX HỌC TẬP ............... 9 │
│ Habit Tracker ................. 10 │
│ Danh sách Đọc ................. 11 │
└───────────────────────────────────────┘
┌─── INDEX HỌC TẬP (trang 9) ──────────┐
│ │
│ Lập trình Web: │
│ Bài giảng HTML/CSS .......... 12-15 │
│ Bài tập JavaScript .......... 23-25 │
│ Dự án cuối kỳ ............... 34-38 │
│ │
│ Cơ sở Dữ liệu: │
│ Ghi chú SQL ................. 16-18 │
│ Thiết kế Database ........... 26-28 │
│ │
│ Thiết kế Giao diện: │
│ Nguyên tắc UI/UX ............ 19-22 │
│ Figma tutorials ............. 29-31 │
└───────────────────────────────────────┘
Lợi ích:
- Giữ Index chính gọn gàng
- Dễ dàng tìm kiếm thông tin trong một lĩnh vực cụ thể
- Cho phép tổ chức sâu hơn cho các chủ đề phức tạp
Dedicated Index đặc biệt hữu ích cho:
- Sinh viên với nhiều môn học
- Người quản lý nhiều dự án song song
- Người có sở thích cần theo dõi chi tiết (ví dụ: đầu bếp nghiệp dư với hàng trăm công thức)
5. Threading (Nối chuỗi): Liên kết thông tin
Threading là kỹ thuật tinh tế giúp liên kết các Collections liên quan nhưng không nằm liền kề trong sổ—như các sợi chỉ nối các hạt chuỗi rải rác.
Vấn đề cần giải quyết: Giả sử bạn tạo “Danh sách Đọc” ở trang 12. Sau hai tháng, trang đó đầy, bạn cần tạo tiếp ở trang 47. Rồi lại đầy, bạn tạo tiếp ở trang 89. Làm sao để di chuyển qua lại giữa các lần tạo mà không phải tra Index mỗi lần?
Giải pháp Threading:
Tại trang 12 (Danh sách Đọc – lần 1):
┌─── DANH SÁCH ĐỌC (1) ────────────────┐
│ │
│ [Nội dung danh sách...] │
│ │
│ │
│ Tiếp theo: trang 47 → │
└───────────────────────────────────────┘
Tại trang 47 (Danh sách Đọc – lần 2):
┌─── DANH SÁCH ĐỌC (2) ────────────────┐
│ ← Trước: trang 12 │
│ │
│ [Nội dung danh sách tiếp theo...] │
│ │
│ │
│ Tiếp theo: trang 89 → │
└───────────────────────────────────────┘
Tại trang 89 (Danh sách Đọc – lần 3):
┌─── DANH SÁCH ĐỌC (3) ────────────────┐
│ ← Trước: trang 47 │
│ │
│ [Nội dung danh sách tiếp theo...] │
│ │
└───────────────────────────────────────┘
Threading qua các cuốn sổ:
Khi bạn dùng hết một cuốn BuJo và chuyển sang cuốn mới, Threading cũng có thể nối liền chúng:
Cuốn sổ cũ – trang cuối:
Sổ này kết thúc: 31/12/2024
Tiếp tục tại: Sổ BuJo 2025 (trang 1)
Cuốn sổ mới – trang đầu:
Sổ BuJo 2025 bắt đầu: 1/1/2025
Liên kết từ: Sổ BuJo 2024 (hoàn thành 31/12/2024)
Các trường hợp sử dụng Threading:
- Collections dài hạn: Danh sách đọc, theo dõi phim/series, bộ sưu tập quote
- Dự án kéo dài nhiều tháng: Ghi chú liên tục cho một dự án lớn
- Learning journals: Ghi chú học tập cho một chủ đề bạn đang nghiên cứu sâu
- Nối liền các sổ: Tạo chuỗi liên tục qua các năm sử dụng BuJo
Lợi ích của Threading:
- Tiết kiệm thời gian: Không cần tra Index mỗi lần muốn tiếp tục một Collection
- Tạo cảm giác liên tục: Các phần rời rạc được nối thành một câu chuyện hoàn chỉnh
- Dễ dàng review: Có thể lướt qua toàn bộ lịch sử của một Collection
- Tôn trọng cấu trúc phi tuyến tính: BuJo không ép bạn phải biết trước bạn cần bao nhiêu trang
Hệ thống Bullet Journal là một công cụ đơn giản nhưng đầy sức mạnh—nó không yêu cầu công nghệ phức tạp hay thiết kế cầu kỳ, chỉ cần một cuốn sổ, một chiếc bút, và ý định sống chủ đích hơn.
Ba yếu tố cốt lõi làm nên sức mạnh của hệ thống này:
1. Rapid Logging giúp bạn nắm bắt suy nghĩ nhanh chóng mà không làm gián đoạn dòng chảy cuộc sống. Các ký hiệu ngắn gọn trở thành “ngôn ngữ” giữa bạn và bản thân, một cách giao tiếp hiệu quả với chính mình.
2. Collections cung cấp cấu trúc mô-đun, cho phép bạn tổ chức thông tin theo cách phù hợp với cuộc sống độc nhất của mình. Core Collections tạo nền tảng ổn định, trong khi Custom Collections thích ứng với nhu cầu thay đổi.
3. Migration là cơ chế tự phản tư được nhúng vào hệ thống. Nó biến việc ghi chép thành một hành động suy ngẫm, buộc bạn liên tục đánh giá lại ưu tiên và loại bỏ những gì không còn phục vụ bạn.
Nhưng quan trọng nhất, hãy nhớ: BuJo không phải về sự hoàn hảo. Bạn không cần có nét chữ đẹp, không cần biết vẽ, không cần tạo ra những trang trông như trên Pinterest. Những gì bạn cần là sự chân thành trong việc muốn sống chủ đích hơn, và sự kiên nhẫn để thử nghiệm cho đến khi tìm ra cách phù hợp với mình.
Một cuốn BuJo “tốt” không phải là cuốn đẹp nhất—mà là cuốn bạn thực sự sử dụng, cuốn giúp bạn hiểu rõ hơn về bản thân, và cuốn hỗ trợ bạn sống một cuộc đời ý nghĩa hơn. Đó là thước đo duy nhất quan trọng.
Trong chương tiếp theo, chúng ta sẽ khám phá cách vượt qua các trở ngại phổ biến khi bắt đầu với Bullet Journal, và làm thế nào để biến việc ghi chép từ một nhiệm vụ thành một thói quen bền vững.
